Er komen in Nederland steeds meer patienten voor met de diagnose CIAP. Die diagnose staat in wezen voor: we weten de oorzaak niet… Maar bij een aantal patienten die we zien, is de polyneuropathie begonnen nadat de patient begonnen is met statines, om het cholesterol te verlagen. Statines kunnen vervelende bijwerkingen hebben op het niveau van de spieren en de zenuwen. Zelfs pijnlijke nachtelijke spierkrampen kunnen tot de bijwerkingen horen.
Bij patienten die een statine hebben en die polyneuropathie krijgen denken we dat het stellen van de diagnose CIAP misschien niet zo handig is. Eerst het statine vervangen door een andere cholesterol verlager, en dan kijken hoe het met de symptomen gaat.
Het zou ook goed kunnen dat de polyneuropathie beter wordt na het stoppen met een statine….dan was het dus geen CIAP… Luister naar deze patient.
Deze patient met een groot boerenbedrijf kreeg jaren geleden steeds meer pijn aan zijn voeten. Hij had een hartinfarct gekregen en daarna behandeld met statines, cholesterol verlagers, en bloedverdunners. Een tijdje na het begin met de statines begonnen de voeten pijn te doen. Deze pijn werd steeds erger en de diagnose CIAP werd gesteld in het Antonius ziekenhuis.
Er werd amitryptiline gegeven tegen de pijn, maar dat hielp niet en de patient kreeg te horen dat hij er maar mee moest leren leven. Wij begonnen met een behandelingsprotocol, waar we voorschreven palmitoylethanolamide, ubiquinon en vitamine D3. We voegden ubiquinon, ook wel Q10 genoemd toe, omdat bekend is dat bijwerkingen van statines tegengegaan kunnen worden door Q10.
Ook adviseerden we de huisarts bij goed cholesterol te stoppen met het statine, omdat er te veel rapportages zijn van patienten met neuropathische pijn door statines veroorzaakt. Er zijn ook alternatieven voor statines bij te veel cholesterol in het bloed, zoals de zogenaamde clofibraten.
Statines hebben als bijwerking ook dat ze voor de spierwerking niet zo goed kunnen zijn.
De Engelsen spreken van myotoxiciteit, spier-giftigheid. Statines kunnen leiden tot extreme gevoelens van moeheid, spiervermoeidheid en spierkrampen, of ook ernstige spierpijnen. Wij zien nogal vaak patienten met dit soort bijwerkingen, met of door statines veroorzaakte krampen, vermoeidheid of myopathie.
Maar zelfs de bijwerking ernstige spierverweking, de rhabdomyolyse kan voorkomen. Zie deze link.
In verband met polyneuritis, leverde een nazicht van de literatuur, gepubliceerd in La Revue Prescrire [ 20 : 279 (2000 )], 15 gevallen op die worden toegeschreven aan een statine. In sommige gevallen was de polyneuritis geassocieerd aan een, soms uitgesproken, daling van de spierkracht van de aangetaste ledematen. Het stoppen van het verdachte statine leidde meestal tot een vermindering van de symptomen, evenwel zonder volledig herstel. Bij twee van deze patiënten leidde de inname van een andere statine tot het heroptreden van het ongewenste effect. Het is dus ook hier uit deze tekst duidelijk dat statines aanleiding kunnen zijn voor bijweringen zoals spierpijn, spieraandoeningen en polyneuropathie.
Paresthesie bij het gebruik van statines werd (bij Lareb) bijna vijftig maal gemeld tot 18 juli 2006. Bij ruim 60% van de statinegebruikers (30 patiënten) met paresthesie werd de statine gestaakt. Bij twee patiënten werd de dosis van de statine verlaagd vanwege het optreden van paresthesie. Beide patiënten waren herstellende. Bij de overige meldingen van paresthesie bij statines is onbekend of het geneesmiddel gestaakt is. Van neuropathie bij statinegebruik ontving Lareb een twintigtal meldingen.
Bij vrijwel alle statines is paresthesie of neuropathie beschreven als bijwerking in de officiële productinformatie.
Het optreden van neuropathie zou reversibel zijn, hoewel er gevallen van persisterende neuropathie bekend zijn. Een exact werkingmechanisme voor het ontstaan van paresthesie en neuropathie is nog onbekend. Gesuggereerd wordt dat door een cholesterolverlaging eveneens een verlaging van de spiegels van het co-enzym Q (ubiquinon) optreedt. Dit anti-oxidant is nodig voor bepaalde processen in de mitrochondrieën en deze processen zijn weer betrokken bij de energieproductie van neuronen en dwarsgestreepte spieren.
Gezien het grote aantal gebruikers van statines en het relatief kleine aantal casus van neuropathie dat in de literatuur bekend is, gaat het waarschijnlijk om een zeldzame bijwerking.
Bron is Lareb, september 2006
Januari 2012, prof. dr. Jan M. Keppel Hesselink, arts-pijnbehandelaar
The post CIAP of statine bijwerking neuropathie? appeared first on Neuropathische pijn.